ساخت گنبد در قوچان خراسان شمالی

بدون دیدگاه لایک: 0

ساخت گنبد در قوچان خراسان شمالی توسط گنبد و گلدسته سازی لطیفی انجام گرفته است. این گنبد فلزی با رویه ی آلومینیوم طلایی بوده و قطر آن 7 متر است.قوچان یکی از شهرهای استان خراسان رضوی است. این شهر در ۱۲۰ کیلومتری شمال غرب مشهد (مرکز استان) قرار دارد. شهر قوچان را در منابع مختلف تاریخی و همچنین بسیاری از مورخان حال حاضر اولین پایتخت اشکانیان می‌دانند.شهرستان قوچان با قرارگیری در یک مرکز پنج ضلعی شهرهای مهم منطقه به عنوان استراتژیک‌ترین شهر منطقه شناخته می‌شود که این شهرها شامل مشهد، نیشابور، بجنورد، سبزوار و پایتخت ترکمنستان می‌باشد که فاصله هر کدام از قوچان حدود ۱۲۰ کیلومتر می‌باشد.قوچان قدیمی‌ترین شهر خراسان بزرگ قدمتش به حدود ۲۵۰ سال پیش از میلاد بر می‌گردد. از صدر اسلام تا اوایل تسلط قوم مغول به اسامی آساآک، آشاک، آرسکا، استوا، خوجان، خبوشان یاد شده‌است و سلسله اشکانی از ۲۵۶ سال قبل از میلاد تا ۲۲۴ میلادی بر ایران حکومت داشته‌اند. اولین پایتختش در حوالی قوچان امروز بوده‌است.

معماری مسجد

معماری مسجد به عنوان یکی از مهمترین جلوه های هنر اسلامی، یکی از ویژگی های تمدن اسلامی است که با مناره های خود همواره توجه گردشگران را به خود جلب کرده است و این در حالی است که مناره به عنوان یکی از اساسی ترین عناصر معماری مورد توجه بود. معماری عربستان در صدر اسلام بسیار ساده و ابتدایی بود. بیشتر خانه ها، کلبه هایی چهارگوش بودند که با الیاف گیاهی مسقف می شدند اما با ورود اسلام به بطن سایر تمدن ها و مشارکت معماران و هنرمندان بومی در ساخت مساجد بود که معماری اسلامی رفته رفته به عنوان آنچه که امروز ماهیت مشخص و منحصر به فرد خود را به همراه دارد، پدید آمد. مسجد همزمان با نفوذ و گسترش به خارج از مرزهای سرزمین حجاز پدید آمد. درک معماری اسلامی بدون تحقیق و مطالعه آن میسر نیست و همان طور که گفته شد مناره یکی از مهمترین عناصر مسجد و معماری اسلامی است که عبارت است از: « مکانی که مؤذن جهت گفتن اذان به آنجا می رود» لذا آن را گلدسته و مأذنه نیز گفته اند.با توجه به اهمیت اذان در اسلام و کارکردهای ارشادی و تبلیغاتی آن، نیاز به مکانی اختصاصی برای مؤذن احساس شد. ساختمان مناره در آغاز صورت بسیار ساده ای داشت و آن عبارت بود از دیواری بلند و برج مانند که در بالای آن محلی برای مؤذن اختصاص داده شده بود. بعدها اطراف آن دیواری حصار مانند و روی آن سایبانی ایجاد شد و تکامل یافت. با ورود اسلام به ایران و در مساجدی که در غرب ایران ساخته شد نیز مناره هایی به سبک معماری بومی و به شکل چارطاقی و برج های ساسانی ساخته شد که بعدها و در زمان خلافت عباسیون الگوی بسیاری از مساجد دنیای اسلام شد.

ساخت گنبد در قوچان — گنبد سازی در خراسان شمالی

ساخت گنبد و گلدسته

كارشناسان برای ساخت گنبد و گلدسته كه يكی از اصلی ترين رمز پردازی‌ها در مساجد است، رموز و دلايل خاصی را مطرح كرده‌اند، بعضی می‌گويند كه گنبد مانند سر انسان است و دو گلدسته، مانند دو دست كه به حالت التجا و التماس و خواهش در كنار سر، رو به آسمان و رو به ذات اقدس الهی بلند شده است؛ مانند كسی كه دست‌هايش را در جلوی سر و صورت، حتی از سر بالاتر هم برده است و دعا می كند گرچه اين تشبيه جالبی است، اما فلسفه اصلی گنبد و گلدسته، فراتر از اين است.
عده‌ای ديگر گنبد و گلدسته را شاخص‌هايی بلند برای ديد، شكوه سازی و راهنمايی از دور دانسته‌اند، ولی آن چه در بحث گنبد و گلدسته بايد در نظر داشت، اين است كه طبق نظر پيشكسوتان معماری، ايده آل قضيه در عناصر معماری اين است كه هر عنصری در معماری، بايد هم عملكرد و هم زيبايی داشته باشد.
بعضی ديگر، گنبد و گلدسته را برای قبله يابی می‌دانند در مكتب تشيع، خطر عمود منصف بر خط و اصل دو گلدسته را، تأمين كننده جهت قبله می‌دانند. یکی دیگر از نماد شناسی های ساخت گنبد کنار گلدسته نماد دو فرشته ی نگهبان انسان با نامهای رقیب و عتید می باشد که برگرفته از آیه ی ۱۸ سوره ق ( ما یلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلاَّ لَدَیهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ ) است. این دو فرسته که موسوم به فرشته های حفظه هستند نیز می توانند علتی برای ساخت دو گلدسته کنار گنبد و نگهبانی از آن باشند.

مساجد مهم خراسان شمالی

مسجد ایور

مسجد جامع ايور يكي از بناهاي تاريخي ارزشمند خراسان شمالي در شهرستان جاجرم محسوب مي شود كه بر اساس كتيبه داخل بنا، تاريخ ساخت آن مربوط به سال 1171 هجري قمري است.
اين مسجد با مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با گنبدهاي كوچك ضربي، پوشش يافته كه پايه آنها بر روي هفت ستون و شش نيم ستون مدور بزرگ قرار گرفته است.

در كتيبه سنگي بنا، باني مسجد رحيم بك و معمار آن قنبرعلي آقا خراساني ذكر شده است.
اين بنا از يك شبستان با پلان مستطيل كه داراي ستون هاي درشت با رديف هاي موازي است، تشكيل شده و به وسيله چندين بازشو مستقيما به فضاي بيروني مرتبط مي شود و با توجه به سبك معماري و اقليم منطقه، اين بنا فاقد صحن است. در مسجد جامع ايور تزئينات خاصي وجود ندارد و در مرمتي كه در سال 91 صورت گرفته، جداره داخلي و خارجي بنا با ملات گچ و كاهگِل اندود شده است.
از ويژگي هاي خاص اين بنا وجود كتيبه اي است كه بر روي يكي از ستون ها قرار دارد و اشعاري با خط نستعليق بر آن حك شده است.
با توجه به مرمت تكميلي كه در سال هاي اخير بر روي اين بنا صورت گرفته، ساكنان منطقه همچون گذشته در مراسم مذهبي و اقامه نماز از اين بنا استفاده مي كنند. مسجد جامع ايور نيز به شماره 17384 در فهرست آثار ملي ثبت شده است.